Kırım Kongo Kanamalı Ateşi
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) Hastalığı başlıca hyalomma tipi kenelerin
tutunması ile bulaşan, ateş ve kanama ile karakterize bir virüs hastalığıdır. KKKA
son yıllarda, Türkiye, İran, Rusya, Afganistan ve Pakistan başta olmak üzere
Doğu Avrupa, Orta Asya ve Afrika ülkelerinde görülmektedir. Türkiye’de ilk defa
2002 yılında saptanmıştır. 2016 yılı sonuna kadar Türkiye’de 10.2019 vaka
Sağlık Bakanlığına bildirilmiş ve 485 kişi vefat etmiştir (% 4.75). Son yıllarda ülkemizde vaka sayısında azalma
olmakla birlikte yaz aylarında sık görülebilmektedir. Sıklığı Haziran ve Temmuz
aylarında en üst düzeye ulaşmaktadır. Hava sıcaklıklarının artması nedeniyle
KKKA hastalığının görülme sıklığı artabilecektir.
Hyalomma marginatum |
Dünyada KKKA'nın dağılımı |
KKKA'nın Tükiye'de dağılımı (2014) |
Hastalık kenelerin tutunmasıyla, virüslü kenelerin kan ve
salgılarıyla, KKKA hastalığına yakalanmış kişilerin ya da hayvanların
kan ve vücut salgılarına temas sonucu bulaşır.
Keneler büyük baş hayvanlarda (İnek, koyun, keçi) ayrıca tavşan ve kuşlarda hastalık yapmadan bulunabilmektedir. KKKA kırsal alanlarda yaşayanlarda, tarım ve hayvancılıkla uğraşanlarda ve çalılık,
ormanlık alanlarda piknik yapanlarda sık görülmektedir. Kırsal alanlarda çıplak
ayakla dolaşılmamalıdır. Mümkün olduğunca vücutta açık yer bırakılmaması, böcek
kovucu ilaçların vücuda sürülmesi yararlı olacaktır. Bu amaçla sivrisinek
kovucu ilaçlar kullanılabilir. Doğaya sülün, tavuk vb. hayvanların salınması gibi yöntemlerin KKKA'nın önlenmesinde etkisi bulunmamaktadır.
Hayvancılık ve hayvan kesimiyle uğraşan,
celepler, kasaplar, mezbaha çalışanları, veterinerler vd. KKKA açısında risk
altındadırlar. Özellikle her yıl kurban bayramının yaklaşık 10 gün önce olması
nedeniyle, bu yıl ve daha sonraki yıllarda kurban bayramı KKKA’nın sık
görüldüğü yaz aylarına rastlayacaktır. Bu durum yeterli önlem alınmadan
yapılacak hayvan bakımı veya kurban kesimi sırasında KKKA’nın bulaşmasına neden
olabilir. Ülkemizde kurban kesimin kuralları gereği bu iş için yarılmış
yerlerde yapılması gerekmektedir. Bununla birlikte kimi zaman kesim işlemi yol
kenarlarında, bahçelerde yapılmaktadır. Bu durum hayvanlardan bulaşan
enfeksiyonların bulaşmasını kolaylaştırmaktadır. Kurban kesimi ehil kişilerce
yapılmalıdır. kesim yapacak kişilere kesim ve enfeksiyonların bulaşının
önlenmesi konusunda eğitim verilmelidir. Kan ve hayvanın vücut sıvılarından
bulaşmayı önlemek için sıvı geçirmez önlükler ve kalın eldiven kullanılmalıdır.
Hayvanın üzerindeki keneler elle çıkartılmaya çalışılmamalıdır. Hayvan
derilerine çıplak elle dokunulmamalı, deriler usulüne uygun olarak
tuzlanmalıdır. Atıklar ortalıkta bırakılmamalı, derine gömülerek imha
edilmelidir. Alınan bu önlemler hayvanlardan insanlara bulaşan diğer hastalıkların da
geçişini önleyecektir.
KKKA ve Kurban Bayramı (video haber)
Kenelerin vücutta kaldığı süre arttıkça hastalık riski artmaktadır. Bu
nedenle kenelerin mümkün olduğunca erken çıkarılması hastalığın oluşmasını
engelleyecektir. Eve dönüşte de kişiler vücutlarına kene yapışıp yapışmadığını
kontrol etmelidirler. Tüm giysilerin çıkarılarak duş alınması, yeni tutunmuş
kenelerin mekanik olarak uzaklaştırılmasını sağlayabilir.
Kenelere çıplak elle dokunulmamalı, kopartılmaya ve ezilmeye
çalışılmamalıdır. İnternet ortamında yer alan üzerine, sabun köpüğü, kolonya,
gaz yağı dökülmesi veya üzerinde sigara söndürülmesi uygulamaları yanlıştır. Bu
tür yaklaşımlar, kenenin yutağındaki virüsü vücuda bırakmasına neden olur. Keneler,
bir pens aracılığıyla, veya bu amaçla kullanılan pens benzeri aletlerle
çıkartılabilir. Eğer kişi bu şekilde keneyi çıkartamayacak ise vakit geçirmeden
bir sağlık kuruluşuna gitmeli ve kene çıkartılmalıdır.
Kene tutunması veya hayvan teması sonrası veya KKKA’nın sık görüldüğü bölgeye seyahat sonrası, ateş, halsizlik, kırgınlık, bulantı, kusma, kas ağrısı veya kanama gibi şikayeti olanlar mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurarak KKKA yönünden değerlendirilmelidir. Vakalarda kene tutunma hikayesi ancak %70 oranında bulunabilmektedir. Bu nedenle riskli kırsal bölgelerde yaşayan kişilerde kene tutunma hikayesi olmasa bile ateş, halsizlik, bulantı, kusma kas ağrısı veya kanama belirtileri mevcutsa, KKKA yönünden araştırılmalıdır.
KKKA: deride kanama |
Hastalıkta kullanılan ruhsatlı bir ilaç bulunmamaktadır. Hastalara erkenden
destek tedavisinin yapılması, sıvı, elektrolit tedavisi, kan komponentlerinin
verilmesi önemlidir. Aspirn vb kanama riskini artırıcı ilaçlar
kullanılmamalıdır. Vücuda gereksiz girişimlerden kaçınılmalıdır.
KKKA taşıyan keneler sahil kesimlerinde bulunmamaktadır ama keneler sadece
KKKA hastalığını bulaştırmaz. Riketsiya, tularemi, Lyme hastalığı ve
bakteriyel hastalıkların da bulaşmasından sorumludurlar. Halk arasında
'Sakırga' olarak bilinen ve Ixodes ricinus türü kenelerin
ısırması ile insanlara bulaşan Borrelia Burgdofteri Lyme
hastalığına neden olabilir. Hastalıkta ilk belirti deride kenenin ısırdığı bölgede genişleyen bir halka şeklinde kırmızı bir döküntü görülür
ve ardından cilt döküntüleri oluşabilir. Ayrıca bu ilk belirtilerin ardından
halsizlik, üşüme, titreme, ateş, baş ağrısı ,kas ve
eklem ağrıları, lenf bezlerinde şişme meydana gelebilir. Hastalık
erken dönemde tedavi edilmediği taktirde menenjit hastalığını neden
olabilir. Lyme hastalığı tedavisinde antibiyotikler kullanılmaktadır.
Kırım Kongo Makalelerim
Kırım Kongo Makalelerim
No comments:
Post a Comment